Ngân hàng Nhà nước Nhật Bản Tăng Lãi Suất, Đẩy Giá Yen Lên Cao

Ngân hàng Nhà nước Nhật Bản (BOJ) gần đây đã thực hiện một thay đổi chính sách quan trọng bằng cách tăng lãi suất chuẩn, với lý do lo ngại về việc đồng yen yếu kỷ lục. Động thái này đánh dấu một sự thừa nhận hiếm hoi từ Thống đốc BOJ Kazuo Ueda rằng giá trị của đồng yen có thể ảnh hưởng đến quyết định chính sách tiền tệ, một cách tiếp cận không thường thấy ở ngân hàng này.

Lịch sử cho thấy, BOJ nổi tiếng với sự không muốn xem xét tỷ giá hối đoái trong khung chính sách của mình. Tuy nhiên, sự suy giảm gần đây của đồng yen xuống mức thấp nhất kể từ năm 1986 đã khiến phải đánh giá lại. Thống đốc Ueda đã nhấn mạnh rằng đồng yen yếu là một “rủi ro quan trọng” có thể đẩy lạm phát lên cao và làm giảm tăng trưởng kinh tế. Đây là một yếu tố chính trong quyết định tăng lãi suất, nhằm ổn định đồng tiền và giảm gánh nặng cho người tiêu dùng đang đối mặt với giá cả nhập khẩu tăng.

Sau thông báo, đồng yen đã tăng giá, giao dịch giữa 150 và 151 yen so với đô la Mỹ, so với hơn 154 yen một ngày trước đó. Sự tăng giá này một phần là do can thiệp của chính phủ, khi dữ liệu tiết lộ rằng khoảng 36 tỷ USD đã được chi tiêu trong tháng Bảy để hỗ trợ đồng yen.

Quyết định của BOJ tăng lãi suất lên 0,25%, từ mức 0% đến 0,1% trước đây, phản ánh một sự tái đánh giá rộng rãi hơn giữa các ngân hàng trung ương về tác động của lãi suất cao hơn đối với tăng trưởng kinh tế. Trong khi truyền thống xem lãi suất cao như một biện pháp để làm mát nền kinh tế, lãi suất cao hơn hiện đang được xem xét về khả năng tăng cường đồng tiền và hỗ trợ tăng trưởng trong nước.

Trong bối cảnh tương tự, các nhà kinh tế học tại Hoa Kỳ cũng đang khám phá tác động của lãi suất cao hơn, lưu ý rằng nền kinh tế Hoa Kỳ vẫn duy trì sự tăng trưởng mạnh mẽ mặc dù Fed đã tăng lãi suất. Quan sát này cho thấy lãi suất cao hơn có thể đang chuyển thêm thu nhập vào nền kinh tế thông qua lợi nhuận tăng từ tiết kiệm và đầu tư.

Nhìn về phía trước, BOJ dự kiến sẽ giảm dần việc mua trái phiếu chính phủ, đặt mục tiêu giảm xuống còn ¥3 nghìn tỷ mỗi tháng vào đầu năm 2026, tương đương khoảng 20 tỷ USD. Sự chuyển đổi dần dần này nhằm hướng tới một chính sách tiền tệ thông thường hơn, chấm dứt nhiều năm chính sách siêu lỏng lẻo, bao gồm lãi suất âm và kiểm soát đường cong lợi suất.

Thống đốc Ueda nhấn mạnh rằng các lần tăng lãi suất tiếp theo sẽ phụ thuộc vào dữ liệu kinh tế phù hợp với dự đoán của BOJ. Ông chỉ ra rằng lãi suất thực, được điều chỉnh theo lạm phát, vẫn âm, điều này tiếp tục khuyến khích vay và đầu tư của doanh nghiệp.

Mặc dù BOJ lạc quan một cách thận trọng, một số nhà phân tích như Naomi Muguruma từ Mitsubishi UFJ Morgan Stanley Securities cảnh báo rằng việc tăng lãi suất thêm có thể xảy ra sớm nhất là năm nay. Sự chênh lệch lãi suất thu hẹp giữa Nhật Bản và Hoa Kỳ, nơi Fed có thể sớm hạ lãi suất, có thể khiến các nhà đầu tư Nhật Bản đưa tiền về nước, có khả năng làm tăng giá trị của đồng yen hơn nữa.

Các hành động của BOJ diễn ra giữa bối cảnh toàn cầu tái đánh giá vai trò của chính sách tiền tệ trong quản lý kinh tế. Khi Fed chuẩn bị cho cuộc họp sắp tới, các thành phần thị trường đang theo dõi kỹ liệu Chủ tịch Jerome Powell có báo hiệu bất kỳ thay đổi nào, có thể báo hiệu các đợt giảm lãi suất sớm nhất vào tháng 9.

Tại Nhật Bản, cuộc tranh luận vẫn tiếp tục. Trong khi một số chính trị gia kêu gọi lãi suất cao hơn để chống lại chi phí nhập khẩu cao, có những lo ngại trong BOJ về tác động tiêu cực tiềm ẩn đối với niềm tin tiêu dùng và chi phí thế chấp tăng cao. Thông báo gần đây của Ngân hàng MUFG về việc tăng lãi suất cho vay ngắn hạn lên 1,625% – lần tăng đầu tiên kể từ năm 2007 – nhấn mạnh những lo ngại này, vì nó có thể tăng chi phí vay cho các hộ gia đình và doanh nghiệp nhỏ.

Các nhà kinh tế như Stefan Angrick từ Moody’s Analytics cảnh báo rằng việc tăng lãi suất của BOJ có thể là quá sớm, xét đến tình trạng kinh tế mong manh của Nhật Bản. Ông cảnh báo rằng ngay cả một sự tăng nhỏ trong lãi suất cũng có thể làm giảm tăng trưởng, có khả năng dẫn đến suy thoái kinh tế lớn hơn.